شناسایی و گزینش صفات مؤثر بر عملکرد دانه در نخود زراعی تحت شرایط نرمال رطوبتی

پژوهش حاضر به منظور شناسایی مهم ترین صفات مؤثر بر عملکرد دانه 18 لاین امیدبخش نخود به همراه دو رقم شاهد تحت شرایط اکولوژیکی سنندج انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391-1390 اجرا گردید. نتایج نشان داد که به ترتیب صفات تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه های اصلی در بوته، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت و زیست توده دارای بیش ترین همبستگی مثبت و معنی دار و صفت روز تا 50 درصد گلدهی دارای بیش ترین همبستگی منفی و معنی دار با عملکرد دانه بودند. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام نیز بیانگر این بود که مهم ترین صفات تأثیرگذار بر میانگین عملکرد دانه به ترتیب شامل صفات تعداد شاخه فرعی، زیست توده (بیوماس)، شاخص برداشت و روز تا 50 درصد گلدهی (با ضریب رگرسیونی منفی) بودند که در مجموع 98/97 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. طبق نتایج تجزیه علیت هم، به ترتیب دو صفت تعداد شاخه فرعی و زیست توده دارای بیش ترین اثر مستقیم مثبت بر عملکرد دانه بودند. هم چنین بیش ترین اثر غیر مستقیم مثبت مربوط به صفات شاخص برداشت و زیست توده (هر دو از طریق افزایش تعداد شاخه های فرعی) بود. بیش ترین و کم ترین وراثت پذیری به ترتیب مربوط به صفات وزن صد دانه و ارتفاع بوته بود. هم چنین بالاترین ضرایب تغییرات ژنوتیپی را صفات وزن صد دانه، تعداد شاخه های اصلی و فرعی به خود اختصاص دادند. به عنوان نتیجه نهایی، افزایش صفت تعداد شاخه فرعی در بوته و کاهش صفت روز تا 50 درصد گلدهی یک استراتژی مفید برای افزایش عملکرد تحت شرایط این آزمایش پیشنهاد می گردد.